آثار اعتقاد به معاد در زندگی از دیدگاه نهج البلاغه

اعتقاد به معاد خط فاصل میان تفکّر دینی و تفکّر مادی و غیر دینی است، از این رو معاد و اعتقاد به آن از ارکان اساسی همه ی ادیان الهی و جزء اصلی دعوت پیامبران خدا بوده است . قرآن کریم به عنوان اولین و روایات اهل بیت(علیه السلام) به عنوان دومین منبع وحیانی دین به ابعاد مختلف مسئله معاد پرداخته اند. اعتقادات و باورهای پایدارِ انسان نقش تعیین کننده و تاثیر مستقیم بر زندگی دارد به طوریکه نوع زندگی انسان متاثر از آن می باشد. نوع نگاه و تفکر انسان به زندگی پایه و اساس و بنیان زندگی را تشکیل می دهد که بقیه ی اجزا آن مطابق با آن نگاه شکل می گیرد. مطالعات میدانی معاصر در حوزه علوم اجتماعی نشان می دهد که باورهای پایدار کارکرد عملی و غالباً مستقیم بر رفتار شهروندان و جوامع بشری دارند. اعتقاد به معاد که از جمله مهمترین و تاثیرگذارترین باورهای دینی می باشد آثار سازنده ایی در سرنوشت انسان در دنیا و آخرت خواهد داشت. چرا که اعتقاد به روز قیامت و همچنین لزوم پاسخگویی در برابر اعمال و کردار در آن روز، سبب می شود تا انسانِ معتقد اعمال و رفتار خود را منطبق بر دین انجام دهد زیرا می داند تنها به این وسیله می تواند از عذاب الهی در امان باشد بنابراین تاثیر این اعتقاد به صورت مستقیم و عملی خواهد بود. حضرت امیر(علیه السلام)در نهج البلاغه که از جمله ی متون دینی می باشد به صورت ویژه به مسئله ی معاد پرداخته و به صورت مستقیم و غیر مستقیم آثار مختلف اعتقاد به آن را برشمرده اند. این باور و اعتقاد موجب می شود انسان در همه ی حالات توجه به نظارت مستمر الهی داشته و همواره خود را در پیشگاه الهی ببیند در نتیجه برای عمل به دستورات و وظایف دینی و پرهیز از گناه و معصیت که از شاخص های رضایت الهی می باشد تلاش کرده تا در نتیجه بر اساس متون دینی به نعمت های الهی در دنیا و آخرت که از ناحیه ی خداوند وعده داده شده است نائل گردد. این آثار در مرحله اول به آثار دنیوی و اُخروی تقسیم می شود و در حوزه آثار دنیوی به نسبت چگونگی تاثیرگذاری به دو قسمت آثار فردی و اجتماعی تقسیم بندی می گردد که با روش مطالعات درون دینی و تحلیل محتوی و بررسی چگونگی تاثیر آثار از کلمات حضرت امیر(علیه السلام) استخراج شده است. استخراج این آثار به دسته بندی و تبیین و تبویب آثار اعتقاد به معاد در اندیشه ی حضرت امیر(علیه السلام) و در نتیجه تقویت مبانی اعتقادی و در نهایت به تعیین الگوی رفتار ی مناسب برای افراد جامعه خواهد انجامید چرا که بر اساس آن الگوی رفتاری که مورد تایید اسلام و اهل بیت(علیه السلام ) باشد شکل گرفته و در نتیجه مسلمانان می توانند با حرکت بر اساس این الگوی رفتاری به شاخص های پیشرفت و تکامل دست پیدا کنند.